BUGÜN BURADA, YARIN ORADA

Salgından sonra nihayet yeniden İstanbul Kitap Fuarı'na gidebildim. İki gün boyunca dolaştım, edebiyat dünyasından tanıdığım yazar, editör ve çevirmenlerle sohbet etme fırsatı yakalım. Her stanta uğramadım ama önünde zamanın nasıl aktığını anlamadığım yayınevleri oldu. Bunlardan biri de Tudem'di. Yayınevinin hitap ettiği kitleye ve içeriğe göre alt markaları var. Hepsini aynı stantta bir arada görebiliyorsunuz. Örneğin bugün size tanıtacağım kitap 'Desen Yayınları'ndan. Resimli kitaplar, çizgi romanlar bu marka altında yayınlanıyor. Stanttaki arkadaşların ısrarla önerdiği kitaplardan biriydi 'Bugün Burada, Yarın Orada'

Bugün Burada, Yarın Orada metinsel olarak uzun bir hikâye değil. Topu topu yirmi sayfalık bir anlatı. Kitabın büyük bir bölümünü de çizimler oluşturuyor. Her sayfada birer paragraflık metinler yer alıyor. Ancak bu eserde nicelik değil içerik çok kıymetli bana göre. Öncelikle kitabın tanıtımını sayfama taşımadan üç kez okuduğumu, kitapla ilgili internet üzerinde biraz araştırma yaptığımı belirtmeliyim. Öyle ilginç yorumlarla karşılaştım ki konu çocuk edebiyatı olunca zaman zaman bu tarz eleştirilere denk geliyorum. Bir eleştiride bir anne "Sakın çocuğunuza okutmayın!" bile demiş mesela. Neden mi? Çizimlerde çok minicik de olsa çıplak bir kadın figürü var, el küfürü yapan bir adam metroda görünüyor ya da anne ile baba kavga ediyor gibi durumlar nedeniyle. Düşünüyorum da acaba bir çocuk büyüme aşamasında bunlardan hiçbirini görmeden, duymadan mı yaşıyor?

Hemen buradan kitabın yaş grubuna değinmek istiyorum. Benim fikrimce bu kitap okul öncesinde, gece yatmadan önce çocuklara okunacak bir metin değil. Biraz daha ileri yaş grupları için daha uygun. Ayrıca sadece çocuklar olarak düşünmeyin, tüm çocuk kitaplarında belirttiğim gibi, yetişkinler tarafından da okunması tavsiye edilecek bir eser. Temel mesajı 'bir yere ait olma' gibi görünse de ve okuduğum tüm yorumlarda bu mesele üzerinden değerlendirme yapılsa da ben bu metni bir zorunlu göç hikâyesi olarak okudum. Göç meselesi, ülkeler arasında olabileceği gibi aynı ülkede, aynı şehirde hatta aile içinde bile yaşanabilir. Neticede insan ister gönüllü ister zorunlu sürekli bir arayış içindedir.

Kitabın beni en etkileyen bölümünden kısa bir alıntı yapmak istiyorum:

Hiçbiryerde oturduğumuz sıralarda, mektuplarımızı postaneden bizzat gidip almamız gerekiyordu, bununla beraber artık hiç mektup da almıyorduk, zira insanlar bizi artık ne tanıyor ne de hatırlıyordu. Hiç uyumuyorduk ve hiç uyumadığımız için hiç yemek de yemiyorduk. Sadece bazen, çeşmenin birinden biraz su içiyorduk. Yazın sık sık yağmur yağıyordu, güzün güneye göçen kuşları izliyorduk, kışın bir hayli üşüyorduk ve baharın başında kuşlar geri geliyordu. Üst üste üç kazak, iki pantolon ve ikişer çift ayakkabı giyiyorduk çoğunlukla.

Nine, dede, üç çocuk ve anne babadan oluşan kalabalık aile günün birinde şehrin içindeki evlerinden ayrılırlar. İlk önce otobüse sonra ormana daha sonra teyzenin kemanına ve daha bir çok yere taşınırlar. Aileden kopuşlar olur ama en sonunda aile yine bir yerde toplanır. Bu macera ailenin ortanca çocuğunun dilinden anlatılır.

Yazar Peter Stamm, 1963 doğumlu. İngilizce ve psikoloji eğitimi almış. 1990 yılından beri yazarlık ve serbest gazetecilik yapıyor. Roman, öykü, radyo oyunu, piyes yayımlıyor. Eserleri pek çok ödül kazanmış. Sadece çocuklar için değil yetişkinler için de yazıyor.

Kitapta metin kadar etkili bir şey çizimler. Jutta Butter, 1955 doğumlu. Çocuk kitapları için çizimler yapıyor, karikatürler yayımlıyor. 2009 yılında tüm eserleriyle Alman Gençlik Edebiyatı Özel Ödülü'ne layık görülmüş. 2010 yılında ise Hans Christian Andersen Madalyası'nı almaya hak kazanmış.

Kalın, ciltli kapaklı, iç sayfaları renkli, özel kuşe kağıta baskılı bu kitabı açıp ara ara okumak, sırf resimlerine bakıp düşlere dalmak için kitaplığınıza almak isteyebilirsiniz. Ben çok sevdim.

BİR ELEŞTİRİ: Tudem'in kitaplarında neden çevirmenlerin isimlerini ön kapakta göremiyorum. Eğer bir metni hak ettiği şekilde okuyabiliyorsam bu iyi bir eleştirmenin elinde türkçeleştirildiği içindir.

İyi okumalar,

KÜNYE:

KİTABIN ADI: BUGÜN BURADA, YARIN ORADA

KİTABIN YAZARI: PETER STAMM

ÇİZERİ: JUTTA BAUER

ÇEVİRİ: ÜMİT MUTLU

YAYINEVİ: DESEN