Kirpinin Zarafeti yaşam ve felsefe içiçe

Kirpinin Zarafeti Dilek Kitaplığı Kitap Kulübü'müzün Eylül 2020 kitabıydı. Daha öncesinde bu kitabı takibe almıştım. Ve ekiple birlikte okuduğumuz için çok mutluyum. Özellikle çocuk edebiyatı konusunda yoğunlaştığım döneme gelmesi benim için gerçekten çok iyi oldu. Çünkü anlatıcılardan biri on altı yaşında genç bir kız. İki anlatıcı aynı şehirde, aynı binada, birbirinden çok farklı yaşamlar sürselerde o kadar ortak özelliklere sahipler ki sadece küçük bir birleştiriciye ihtiyaçları oluyor.

Konuya biraz giriş yapmış oldum. Evet iki anlatıcılı biri roman. Anlatıcıların ikisinin de kadın olması, ikisinin de çok farklı hayatlar sürmelerine rağmen felsefeyle ilgili olmaları birleştirici özellikleri. Onlar farkında olmasa da okurken biz onların ne kadar benzer kişilikler olduklarının farkındayız. Ama aynı zamanda, aynı mekanda da olsalar uzak yaşıyorlar. Ta ki çok uzaklardan gelen, geleneksel bir kültürde yetişmiş olsa da geleneklerin dışına çıkan, kural tanımayan bir adam hayatlarına girinciye kadar.

Okuyacağınız ya da okuduğumuz roman bir felsefi roman. Kolay bir metin sunmuyor. Zaman zaman elinizden bırakmak isteceğiniz bir yoğunlukta akıyor. Ama sabrederseniz ve bitirdikten sonra arkanıza yaslanıp, düşündüğünüzde size kattıklarının farkına varıyorsunuz. Benim çıkardığım ve üzerinde yıllarca düşünmeye devam edeceğim başlıklar: Ötekileştirme, geleneksellik, bakmak ve görmek, yaşamak, okumak, değişim, varlığını kabullenme, varoluş. Bunlara elbette herkes kendince çıkarımlar ekleyecektir. Ancak daha detaya girmeden biraz yazar hakkında bilgi vermek isterim:

Karşımızda çok kültürlü bir yazar var. Bunu edebi kişiliği anlamının yanı sıra, doğduğu ve büyüğü yer anlamında da söylüyorum. Muriel Barbery, Kazablanka, Fas’ta 1969 yılında doğdu. Felsefe eğitimi aldı. 

Daha sonraki yıllarda bir Fransız lisesinde ve Öğretmen eğitim enstitüsü)felsefe dersleri verdi.

2000 yılında ilk romanı GURMENİN SON YEMEĞİ yayınlandı. Bu kitap on iki dile çevrildi.

2006 yılında çıkan ikinci kitabı KİRPİNİN ZARAFETİ Fransa'nın en çok satanlar listesinde 30 hafta boyunca ilk sırada yer aldı.Mayıs 2008'e kadar elli baskısı yapılan eserin bir milyondan fazla kopyası satılmıştı.

2008 yılında bir sanatçı rezidansı olan Villa Kujoyama'da yaşamaya hak kazanan Barbery, şu anda eşiyle birlikte Kyoto'da yaşamaktadır.

Villa Kujoyama, mimar Kunio Kato tarafından 1992  yılında Higashiyama dağına, Kyoto şehrinde inşaa edilmiştir. Burası farklı disiplinlerde eser veren Fransız ve Japon sanatçılar için tasarlanmıştır. Her yıl yüzlerce sanatçı arasından 12’si burada kalmaya hak kazanır ve 2 ile 6 ay arasında konaklar. Projede amaç kültürler arası geçişi desteklemek ve geliştirmektir.

Yazarın Türkçe yayınlanan eserleri

Bahsettiğim gibi kitabı okurken derin bir felsefe dersinin içinde hissediyorsunuz kendinizi. Aynı zamanda ana karakterimizin Rus Edebiyatına özellikle Tolstoy ve Anna Karenina hayranlığıyla edebiyat üzerinine de sürekli düşünür oluyorsunuz. Sonra da bakıpla görmenin aynı şey olup olmadığını sorguluyorsunuz. Çünkü tüm bunları yapan okuduğunu ve bunca entellektüel birikime sahip olduğunu işverenlerinden gizlemek durumunda olan bir kapıcı kadın.

Romanda geçen çeşitli temalarla ilgili benim oluşturduğum basit bir şema

Üzerine çok yorum ve video bulabileceğiniz bir roman Kirpinin Zarafeti. Ben de spotify'de Ben Okurum'da dinlemiştim. Üstelik sevgili Deniz Yüce Başarır bu romanın sohbetini yazar Nermin Yıldırım ile yapmıştı. Okumadan önce biraz daha fikir edinmek isterseniz dinleyebilirsiniz. Ancak ben her kişinin her yazılı metinde kendince bir şeyler bulacağına inanırım. O nedenle belki de önce okuyup sonra değerlendirmeleri dinlemek ya da okumak daha faydalıdır. Özellikle bu tarz romanlarda.

Son olarak şunu söylemek isterim. Sakın yarım bırakmayın. Sabredin ve sonuna kadar okuyun. Hem beklenmedik sonuyla hem de yolculuğuyla iyi gelecek bir roman.

Not: Hayatın beni şaşırtmaya devam ettiği günlerden birini yaşadım. Kirpinin Zarafeti'ni kitap kulübünde konuştuğumuz günün ertesi Beyoğlu'nda Alman Kahve'ye gittim. Pandemi var ama sabahın erken saatleri ortalık sessiz. Zaten Alman Kahve hep daha bir sessiz sakindir. Bir ben varım, bir kasadaki gençler bir de temizliğini yaparken onlarla sohbet eden başörtülü temizlikçi kadın. Ellili yaşlarda. Alttan kahvemi alıp yukarı çıktım. Oturdum, bir öykü kurgusu var kafamda onu temize çekiyorum. O da geldi. Elinde elektrik süpürgesi ortalığı alıyor. Benim masamda kitaplar, notlar. Geldi yanıma selam verdi, kitaplardan konuştuk. Rusları okumuş. En çok Zülfü Livaneli severmiş. Ahmet Hamdi'den Saatleri Ayarlama Enstitüsü bitirmiş ama "Çok güzeldi. Mutlaka altında çok güçlü mesajlar vardı ancak ben tam anlamadım. Bir kez daha okuyacağım" dedi. Çok etkilendim. Zaman ve mekanın ötesine ışınlanmış gibiydim. Sanki üstüne uzun uzun konuştuğumuz romanın kahramanı karşımda duruyordu. Şaşırmaya hazır olursanız hayat sizi her zaman şaşırtacaktır...

İyi okumalar,