YAŞAM SUYU

Bu kitap ödünç. Önce nedense bunu söylemekle ve kendisine ait sağlam bir kişisel kütüphanesi olan sevgili arkadaşım Filiz'i anarak başlamak istiyorum. (Bu arada kitapları çok kıymetlidir ve ödünç vermeyi hiç sevmez. Sanırım istisnalardan biriyim.) Yaşam Suyu'nu ilk o okumuştu ve yaptığımız sohbetlerden birinde gözlerinden ışıklar saçarak bu kitabı mutlaka okumalısın demişti. Nasıl tarif edeceğini de bilemeyerek üstelik. Okuyunca anladım, çok haklıydı. Anlatması zor bir kitap ama deneyeceğim...

Şöyle başlamak istiyorum: Şiir sever misiniz? Yanıtınız evetse bu kitaba bayılacaksınız. Kendinizi kelimelerden ve onların incelikle kurduğu metaforlardan oluşan serin bir suyun içinde gibi hissedeceksiniz, saatlerce o suyun içinde kalsanız, duyduklarınızdan anlamlı bir bütünler, kurgusal bir bütünlük ya da gerçekliğe yaklaşır bir şeyler bulamasanız bile su sizi saracak. İşte tam olarak böyle bir şey yapmış yazar Clarice Lispector. Ben hayran kaldım. Az önce söylediğim gibi ödünç bir kitaptı ama mutlaka satın alıp kütüphaneme ekleyeceğim. Özellikle yazarken çok faydalanabileceğim bir akışkanlık desteği sağlayacağına eminim.

Çok derin bir mutlulukla. Büyük bir şükranla. Çok şükür, diye bağırıyorum, insanın ayrılık acısından attığı en karanlık çığlıkla, şeytani zevkle karışık çok şükür. Çünkü kimse beni durduramaz artık. Akıl yürütmeye devam edebilirim -aklın deliliği olan matematik okudum- ama şimdi doğrudan plasentadan beslenmek istiyorum. syf.9

Giriş paragrafı böyle başlıyor. Birine yazılmış kendini anlatan cümleler. Bir sevgiliye belki. Ayrılığın ardından kaleme alınmış olmalılar diye düşünüyoruz. Sonra sanki gelişigüzel, akla geldikçe, konudan konuya geçer gibi ya da belki de bilinç akışına benzer bir yöntemle cümleler sıralanıyor. Çoğunun içinde bilgi de var. Mesela ben çiçeklerle ilgili bölüme hayran kaldım. Çiçekler, ağaçlar ve hayvanlar özel ilgili alanım olduğu için sanırım.

Biri artık nefes almayınca suni teneffüs yapılır: ağzını diğer insanın nefesine bastırır, nefes alırsın. Sonra o da nefes almaya başlar. Bu nefes değişimi yaşam hakkında duyduğum en güzel şeylerden biridir. Aslında bu suni teneffüsün güzelliği büyüler beni. syf.68

Clarice Lispector okuyanların yorumlarına baktığımda bazıları başlamak için uygun kitabın bu olmadığını söylüyorlar. Zor olduğundan bahsediyorlar. Yazarın Yabani Kalbin Yakınlarında, Yıldızın Saati isimli iki kitabının daha aynı yayınevi tarafından dilimizde basıldığını gördüm. Buradan detaylarına bakabilirsiniz. Daha önce çevrilmiş ama şu anda baskısı tükenmiş eserleri de var. Sanırım ilk keşfi yine Can Yayınları yapmış. Bu yayınevi anladığım kadarıyla bir dönem böyle bir misyona sahipmiş. Ancak şimdiki yayınevi Monokl Yayınevi ve çevirmen Başak Bingöl Yüce çok iyi bir iş çıkarmışlar bana göre. Yazar Brezilya'lı. Çevirmen Başak Bingöl Yüce Portekizce'den dilimize kazandırmış. Bu arada ara dillerden değil de orjinal dilden yapılan çevirilerin daha başarılı olduğuna inanan biriyim. Kendilerine teşekkür etmek isterim. Çünkü lirik olarak nitelendirebileceğim bu metni estetiğini kaybettirmeden aynı akıcılıkla çevirmek zor bir iş.

Kısaca ifade edemiyorum kendimi, çünkü bir sandalyeyle iki elmayı toplayamazsın. Ben bir sandalyeyim ve iki elma. Toplanamiyorum yani. syf.79

Bu güzel kitap ve onun yazarı benim bu yıldan kazandıklarım. Herkese tavsiye ederim.

Keyifli okumalar,

KÜNYE:

KİTABIN ADI: YAŞAM SUYU

YAZARI CLARİCE LISPECTOR

ÇEVİRİ: BAŞAK BİNGÖL YÜCE

YAYINEVİ: MONOKL

YAYIN YILI: HAZİRAN 2017

SAYFA SAYISI: 102