Çocuklar İçin Felsefe (P4C) Kitap Tavsiyesi: Tavşan Can’la Felsefeye İlk Adım Kılavuzu – İnceleme ve Atölye Önerileri
- dilek yiilmaz
- 2 gün önce
- 4 dakikada okunur
Tavşan Can, küçük okurlara düşünmenin aslında ne kadar keyifli bir yolculuk olduğunu gösterirken; biz yetişkinlere de çocuklarla nitelikli düşünme süreçleri yürütmek için güçlü bir araç sunuyor. Eğer siz de benim için çocuklarla P4C atölyeleri düzenliyorsanız başucu kitabınız da olabilir. Biraz daha derinden bakalım...
Kitabın yazarı Matthew Lipman, Çocuklar İçin Felsefe (P4C) yaklaşımının kurucusu olarak bilinen Amerikalı bir filozoftur. 1923’te doğmuş, 2010 yılında vefat etmiştir. Hem akademisyen hem düşünme eğitimi üzerine yenilikçi bir uygulayıcı olarak çocukların felsefe yapabileceği fikrini dünyaya tanıtan kişidir.
Matthew Lipman kimdir? (Kısa ve net)
Amerikalı filozof, eğitimci ve akademisyendir.
1970’lerde çocukların yalnızca felsefe öğrenebileceği değil, bizzat felsefe yapabileceği fikrini ortaya koymuştur.
Bu yaklaşımı doğrultusunda P4C (Philosophy for/with Children – Çocuklar İçin / Çocuklarla Felsefe)programını geliştirmiştir.
New Jersey’de Institute for the Advancement of Philosophy for Children (IAPC) adlı merkezi kurmuştur.
Eleştirel, yaratıcı ve özenli düşünmeyi merkeze alan bir eğitim modeli yaratmıştır.
Çeviri ile kitabı Türkçe'ye kazandıran Işıl Taş kimdir?
Işıl Taş, eğitimci / akademisyen statüsünde çalışan bir araştırmacıdır. Şu anda Biruni Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde “Okul Öncesi Eğitim / Temel Eğitim” bölümlerinde görev yapmaktadır.
Lisansını fen bilgisi öğretmenliği alanında, yüksek lisansını okul öncesi öğretmenliği ile, doktorasını ise okul öncesi eğitim üzerine yapmış. Özellikle “Çocuklar için felsefe eğitimi programı”nın 48-72 aylık çocuklarda zihinsel kuram (theory of mind) ve yaratıcılık üzerindeki etkisini araştırdığı doktorası ile dikkat çekiyor.
Görev listesinde çok sayıda ders bulunuyor: okul öncesi eğitim, erken çocukluk eğitimi, bebeklik dönemi gelişimi, çocuklarla felsefe (P4C), erken çocuklukta matematik/çeşitli eğitim yaklaşımları gibi.
📚 Ne tür çalışmalar yapıyor?
Işıl Taş’ın uzmanlık alanları arasında “Çocuklar için felsefe (P4C)”, okul öncesi eğitim, erken çocukluk gelişimi, bilişsel ve yaratıcı düşünme, üst biliş (metacognition) gibi konular yer alıyor.
Akademik makaleler yayımlıyor; örneğin 2023’te yayımlanan bir makalede “Felsefi düşünme temelli erken okuryazarlık programı”nın ev okuryazarlık ortamlarına etkisi ve öğretmenlerin mesleki gelişimleri üzerine bir araştırma yer alıyor.
Ayrıca okul öncesi dönemde — yani 0–6 yaş grubunda — P4C programlarının uygulanabilirliği, çocuklarda zihin kuramı ve yaratıcılık gelişimi gibi konularda doktora tezi olmuş. Bu da onun yalnızca teoride değil uygulamada da P4C ve erken çocukluk eğitimi üzerinde çalıştığını gösteriyor.
P4C (Çocuklar İçin Felsefe) yaklaşımıyla hazırlanan Tavşan Can’la Felsefeye İlk Adım Kılavuzu, çocukların:✨ Soru sorma becerilerini geliştirmelerine,✨ Aynı konuya farklı açılardan bakabilmelerine,✨ Duygularını ve düşüncelerini düzenleyebilmelerine,✨ Dinleme–konuşma döngüsünde birbirlerine alan açmalarına rehberlik ediyor.
Kitap, ister sınıfta ister evde olsun, çocuklarla felsefi sohbet başlatmak isteyen herkes için kolay uygulanabilir etkinlik fikirleri, yönlendirici sorular ve pratik adımlar sunuyor.
Bu Kitabı Neden Sevdim?
Bu kitap, felsefeyi çocukların anlayabileceği basitlikte anlatırken, düşünme becerilerini hafife almayan nadir kaynaklardan biri. Tavşan Can’ın rehberliği; dili yumuşatıyor, kavramları çocuklara yaklaştırıyor ve soyut olanı somutlaştırıyor.En sevdiğim yönü ise şu: Sadece çocuklara değil, yetişkinlere de düşünmeyi yeniden öğretiyor. P4C’nin özündeki soru sorma, düşünceyi düzenleme ve birlikte keşfetme kültürünü çok doğal bir akış içinde sunuyor. Hem eğlenceli hem nitelikli bir kaynak olması nedeniyle, çocuklarla yapılacak her tür sohbeti derinleştirme potansiyeli taşıyor.
Kimler Okumalı – Almalı?
Bu kitap özellikle:
Öğretmenler: Sınıf içindeki düşünme becerisi çalışmalarına pratik bir giriş yapmak için,
Veliler: Çocuklarıyla nitelikli sohbet kurmayı, duygularını ve düşüncelerini anlamayı desteklemek için,
P4C kolaylaştırıcıları: Programlarına güvenilir ve anlaşılır bir başlangıç kitabı eklemek için,
Kütüphaneler / Atölye yürütücüleri: Çocuk okuma kulüpleri veya felsefe buluşmalarında temel kaynak oluşturmak için,
12 yaş altı çocuklarla çalışan herkes için ideal bir rehber.
Kısacası, “çocuklarla daha iyi konuşmak, daha iyi dinlemek ve daha iyi düşünmek istiyorum” diyen herkes bu kitaptan verim alır.
P4C Atölyesi Tasarlarken Nasıl Kullanabilirsiniz?
Bu kitap, bir atölye rehberi gibi de işliyor. Tasarım sürecinde şu şekillerde kullanabilirsiniz:
Isınma etkinliği seçmek: Her bölümün sonunda yer alan küçük alıştırmalar, oturum başlatmak için mükemmel.
Soru üretimine rehberlik etmek: Kitaptaki açık uçlu sorular çocukların soru kalitesini artırmak ve tartışmayı zenginleştirmek için birebir.
Kavram belirlemek: “Düşüncelerimizi düzenlemek” teması; duygu, düşünce, farkındalık, dikkat, benlik gibi pek çok kavramı doğal biçimde açıyor. Atölyenize kavram seçerken büyük kolaylık sağlar.
Tartışma döngüsünü güçlendirmek: Çocukların hem kendini ifade etmesini hem de birbirlerini dinlemelerini sağlamak için kitapta yer alan örnek konuşma modellerini kullanabilirsiniz.
Kısa hikâye + soru yöntemi: Tavşan Can’ın minik anlatıları, felsefi bir tema için kısa bir giriş hikâyesi gibi değerlendirilip tartışmanın kapısını açabilir.
Ev çalışması / takip etkinliği oluşturmak: Bir sonraki atölyeye kadar çocuklara küçük düşünme görevleri vermek için kitabın önerileri çok uygun.
Ben Nasıl Kullanıyorum?
Önce çocuklarla birlikte çalışacağım kavrama karar veriyorum. Ardından ısınma etkinliğini uygun başlık altındaki seçeneklerden yaş grubuna uygun olarak seçiyorum. Buna yine yaş grubuna bağlı olarak bir drama etkinliği de ekliyorum. Kavrama götürecek soruları kitaptan seçiyorum.
Atölye hazırlamak bu kitapla benim için çok daha keyifli hale geldi.
Kimler Okumalı – Almalı?
Bu kitabın,
Öğretmenler: Sınıf içindeki düşünme becerisi çalışmalarına pratik bir giriş yapmak için,
Veliler: Çocuklarıyla nitelikli sohbet kurmayı, duygularını ve düşüncelerini anlamayı desteklemek için,
P4C kolaylaştırıcıları: Programlarına güvenilir ve anlaşılır bir başlangıç kitabı eklemek için,
Kütüphaneler / Atölye yürütücüleri: Çocuk okuma kulüpleri veya felsefe buluşmalarında temel kaynak oluşturmak için,
12 yaş altı çocuklarla çalışan herkes için ideal bir rehber olduğunu düşünüyorum.
✨📚 Künye ✨🌿❧❦❧🌿
📖 Kitap Adı: Çocuklar İçin Felsefe – Düşüncelerimizi Düzenlemek: Tavşan Can’la Felsefeye İlk Adım Kılavuzu✍️ Yazar: Matthew Lipman Çeviri: Işıl Taş 🏛 Yayınevi: Epsilon Yayıncılık📅 Baskı / İlk Yayın: Mayıs 2025📄 Sayfa Sayısı: 336🔢 ISBN: 978-6254146442📘 Kapak Türü: Karton Kapak🌐 Dil: Türkçe
🌿❧❦❧🌿
Eline sağlık, harika!😍