YALANCILAR ÜLKESİ

Gianni Rodari'nin bu muhteşem kitabı ilk kez 1959 yılında yayımlanmış. Yazıma bu bilgiyle başlamam belki okuyanların kafasında şöyle bir soru işareti oluşmasına neden olabilir : "Bu kitap çoktan güncelliğini yitirmemiş midir?" Hayır, işte yitirmemiş. Bu da iyi edebiyatın, ister çocuk ister yetişkin için olsun, ne kadar zamansız olduğunun en güzel kanıtıdır.

Yalancılar Ülkesi, özünde dostluk ve dayanışmayla örülü bir hikâye anlatıyor ama alttan alta bir çok mesaj da veriyor.

İyilik bazen de uyuyan insanları uyandırmakla yaratılır," dedi Hoşgeldin tatlı bir sesle.

syf. 118

Günümüzden tam 62 yıl önce yayımlanmış olan bu kitabın zamansız olmasının en önemli nedenlerinden biri eşsiz bir hayal gücüyle olmayan bir ülke yaratmış olmasıdır. Bu ülkede gerçekler saptırılır. Ülkenin kuralı budur. Bu kuralı koyan ise bir zamanlar korsan olan, sonradan kendini kral ilan eden ama gerçeklerle arası pek iyi olmayan biridir. Bir gün Gelsomino'nun yolu buraya düşer. Benzersiz yeteneğiyle bulunduğu kasaba barınamayan Gelsomino'nun, yeteneği inanılmaz bir sese sahip olmasıdır, yaşamı bir süre burada devam edecektir. Burada da onu kabul etmezler. Başına olmadık işler gelir. Ama bu olmadık işlerin yanısıra yeni dostluklar edinir, yaşama dair yeni şeyler keşfeder ve en önemli yolculuk sonunda kendini bulur. Ama bu masalvari romanda her karakter kendini yeniden keşfeder. Onların başına gelen olaylara yer yer gülerken, Hoşgeldin Hiç Oturmaz'da olduğu gibi başkaları için kendini feda edenlere üzülürüz. Ama bu onurlu davranışın ne kadar değerli olduğunu da düşünmeden edemeyiz.

Tanımayanlar için biraz Gianni Rodari'den de bahsedeyim: İtalya'nın yetiştiriği en iyi çocuk kitabı yazadır. 1920 - 1980 yılları arasında yaşamış, daha on yaşındayken şiirler yazmış, müzikle uğraşmaya başlamış. Asıl amacı müzisyen olmakmış. Zaten yirmili yaşlarında müzik öğretmeni olmuş. İkinci Dünya Savaşı patlayınca, ülkesindeki faşist düzene karşı girişilen harekete katılmış, gazetecilik yapmış. 1947 yılından itibaren çocuklar için yazmaya başlamış. Hayatının ikinci dönemi böyle başladı deniyor. Sonunda da dünyanın en iyi çocuk kitapları yazarlarına verilen Hans Christian Andersen Ödülü'nü almış.

Bu romanda son bölümde Gelsomino'nun roman boyunca söylediği şarkıları merak edenler için bir derleme yapmış yazar. Hepsi birbirinden güzel bir şarkı sözlerinden ve şiirlerden en beğendiğim birini -hepsini çok ama çok sevdim- buraya eklemek istiyorum:

AD

Mısır Teyze'ye...

Adım Dante olsaydı

Güzel şiir yazardım

Adım Öklid olsaydı

Bir teorem olurdum

Adım Giotto olsaydı

Resimler yapardım

Başarılı olanların

En başarılısı olurdum

Adım.................................. olsaydı

Kendi adımla kendim olurdum

O zaman her geçen gün

Daha iyi bir insan olurdum.

(Not, noktalı yere kendi isminizi yazın) syf 171

Şimdi belki bunu yazılarımda sık sık söylediğim için sıkılmış olabilirsiniz ama ben çocuk edebiyatını öncelikle büyüklerin okuması gerektiğini düşünüyorum. Mesela Yalancılar Ülkesi bana öyle iyi geldi ki. Bundan yıllar yıllar önce yaşanan şeylerin böyle masalsı imgelemlerle süslenerek anlatılması hem güldürdü, hem düşündürdü. Bakın mesela bir balkon göndermesi var okur okumaz gülmekten katıldım. Ben de saraylarda balkonlar olmamasından yanayım. Ne yapayım:

'Bana kulak verin' diye yanıtladı Bananito onları, 'o balkona çıkıp konuşma yapmayı yasaklayan bir yasa çıkartın. Ben ressamım, işte o kadar. Konuşma istiyorsanız Gelsomino'ya başvurun. syf 162

Bu kitabın bu kadar sevilmesinde; Can Çocuk'tan çıkmış olması, Sedat Girgin'in sanat eseri çizimleriyle renklenmiş olması, Eren Cendey'in güzel çevirisi de oldukça etkili elbette.

Herkese keyifli okumalar diliyorum.

KÜNYE:

KİTAP ADI: YALANCILAR ÜLKESİ

YAZAR: GİANNİ RODARİ

YAYINEVİ: CAN ÇOCUK

ÇEVİRİ: EREN CENDEY

RESİMLEYEN: SEDAT GİRGİN

BASIM YILI: AĞUSTOS 2020, 14.BASIM

SAYFA SAYISI:192